การดูแลผู้ติดเชื้อ
CQI Story
- ชื่อผลงาน/โครงการพัฒนาคุณภาพ : การดูแลผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS ด้วยโปรแกรม HIVQUAL T
(HIVQUAL T HIV/AIDS Care)
2. ปัญหาและสาเหตุ
ในการดูแลผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS มักพบผู้ป่วยรายใหม่ล่าช้า จึงทำให้ผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS ได้รับการตรวจวินิจฉัย และเข้าถึงกระบวนการรักษาด้วยยาต้านไวรัสล่าช้า ผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS รายใหม่ส่วนใหญ่มักมารับการรักษาด้วยโรคติดเชื้อฉวยโอกาส ซึ่งมีค่า CD4 ต่ำกว่า 350 และยังพบว่า ผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS ที่ได้รับยาต้านไวรัสเอดส์ มีภาวการณ์ล้มเหลวจากการรักษาด้วยยาต้านไวรัส เกิดการดื้อยา จากการทานยาไม่สม่ำเสมอ/ไม่ทานยาเลย เนื่องจากความเบื่อหน่าย และพบภาวะแทรกซ้อนจากโรค เช่น มะเร็งปากมดลูกที่พบระยะลุกลาม
3. ผลงาน ความสำเร็จ
กระบวนการรักษาด้วยยาต้านไวรัสของผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS ที่เข้ารับบริการในคลินิกเอดส์/ชมรม
สัญญาใจ พบว่า มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น
การส่งเสริมสุขภาพผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS พบว่า ทำได้ครอบคลุมในด้านการคัดกรอง TB การให้สุขศึกษาเกี่ยวกับ Safe sex และ Partner HIV Testing มีแนวโน้มที่เพิ่มขึ้น ยกเว้นการคัดกรองมะเร็งปากมดลูก ผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS เพศหญิงมีความเขินอาย จึงทำให้ ไม่ได้รับการตรวจคัดกรองอย่างครอบคลุม
ความล้มเหลวในการรักษาด้วยยาต้านไวรัสเอดส์ พบว่า Drug Adherence≥95% ,Drug Resistance → Switch ARV สามารถทำได้ครอบคลุมในผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS แต่พบว่า VL Testing ยังทำได้ไม่ครอบคลุม เนื่องจาก ผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS ที่มีสุขภาพแข็งแรง สามารถไปทำงานต่างจังหวัดได้ จึงทำให้ไม่สามารถมาตรวจตามนัดได้ และผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS ที่เกิดความล้มเหลวในการรักษาด้วยยาต้านไวรัส มีแนวโน้มลดลง เนื่องจาก ทางทีมมีแนวทาง การป้องกันการเกิดเชื้อดื้อยาต้านไวรัสเอดส์ โดยมีการติดตามประเมินการทานยาสม่ำเสมอ การนับเม็ดยา การตรวจ Lab ตามเกณฑ์ และการติดตามเยี่ยมบ้านในผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS ที่ขาดนัด / มี Adherenc ในการทานยาไม่ดี โดยแกนนำชมรมสัญญาใจ และนำมาปรึกษาหาแนวทางแก้ไขกับทีมพี่เลี้ยง
๔. บทเรียนที่ได้รับ
1. จากการนำ โปรแกรม HIVQUAL T มาใช้ในการวัดและประเมินผลการดำเนินงานในการดูแลผู้
ติดเชื้อ HIV/AIDS ทำให้ผู้ทำงานมีแนวทางในการดูแลผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS ที่ชัดเจนมากขึ้น ดังนี้
– การดูแลด้านร่างกาย ได้แก่ การตรวจประเมินสุขภาพร่างกายของผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS
และการดื้อยา เพื่อเป็นการสังเกต และสามารถจับอาการผิดปกติได้ตั้งแต่เริ่มมีสัญญาณเตือนความผิดปกติ ทำให้ผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS ได้รับการดูแลแก้ไขได้ทันท่วงที ก่อนที่จะมีอาการที่รุนแรงถึงขั้นต้องเสียเวลาในการรักษานานขึ้น หรือเสียชีวิตได้
– การดูแลด้านจิตใจ ได้แก่ มีการประเมินความเครียด ความซึมเศร้า ของผู้ติดเชื้อ
- การพัฒนาศักยภาพผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS ให้มีความรู้ ความสามารถในการดูแลตนเอง และ
สามารถนำความรู้ที่ได้มาช่วยในการดูแลเพื่อนสมาชิกในกลุ่ม ทั้งในรูป ศูนย์องค์รวมโดยแกนนำชมรมสัญญาใจ หรือการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันระหว่างชมรมสัญญาใจกับทีมผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS ของจังหวัด ทำให้สมาชิกผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS ได้รับประโยชน์เพิ่มมากขึ้น ในการดูแลตนเองและยังได้รับฟังประสบการณ์ตรงจากผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS รายอื่นที่นำมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันด้วย
- การทำงานในการดูแลผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS ไม่สามารถมีพยาบาลเป็นผู้ดูแลได้แต่ฝ่ายเดียว ต้อง
อาศัยการดูแลโดยทีมสหสาขาวิชา ซึ่งประกอบไปด้วย แพทย์ พยาบาล เภสัชกร จนท.Lab และผู้ให้การปรึกษา เพื่อความครอบคลุมในการดูแลผู้ติดเชื้อHIV/AIDS ให้ครอบคลุมได้ทั้งทางด้านร่างกาย และจิตใจ
- การดูแลผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS ตามโปรแกรม HIVQUAL T เป็นสิ่งที่ดี เพราะผู้ป่วยจะได้รับการ
ดูแลอย่างครอบคลุมทั้งร่างกาย และจิตใจ แต่ที่สำคัญพี่ลี้ยงต้องให้การดูแลผู้ป่วยแบบ Humanized Health care ถึงจะสามารถเข้าถึงผู้ป่วยได้อย่างแท้จริง และจะสามารถให้การดูแลผู้ป่วยได้อย่างแท้จริง
การวางแผนระบบในการดาเนินงาน
การดูแลผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS โดยผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS สามารถดูแลตนเองได้ในเบื้องต้น ดังนี้
1.พัฒนาศักยภาพของผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS ในการดูแลตนเองในด้านต่างๆ เช่น การสังเกตอาการเตือนการดื้อยา, ผลกระทบของการทานยา ARV ไม่ต่อเนื่อง เป็นต้น
2. Empowerment ผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS ในการดูแลตนเอง และการมีชีวิตอยู่อย่างปกติในสังคม ชุมชน
3. พัฒนาศูนย์องค์รวมในการดูแลผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS ร่วมกับทีมพี่เลี้ยง
ทีมผู้ดูแลผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS ดังนี้
1.พัฒนาความรู้ในการดูแลผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS อย่างต่อเนื่อง เช่น รับการประชุม อบรม เมื่อมีโอกาส เป็นต้น
2.มีการประชุมทีมสหสาขาวิชาชีพในการดูแลผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS อย่างต่อเนื่อง หรือเมื่อมี case ที่มีปัญหามีการ conference เพื่อสำรวจปัญหา แก้ไขปัญหาร่วมกัน และหาแนวทางการป้องกันการเกิดซ้ำ
3.จัดกิจกรรมอย่างต่อเนื่อง เช่น การจัดวันปีใหม่,การทำบุญ,การให้ความรู้ในเรื่อง การดื้อยา การคัดกรองมะเร็งปากมดลูก/โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เป็นต้น
4.สำคัญที่สุด ให้การดูแลด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์